Tranh chấp đất đai thừa kế theo di chúc

Thừa kế theo di chúc được xuất phát từ ý chí, nguyện vọng của người để lại di sản trước khi chết thông qua lời nói hoặc được lập thành văn bản. Vậy giải quyết như thế nào khi xảy ra tranh chấp đất đai thừa kế? Dưới đây là nội dung phân tích về vấn đề thừa kế theo di chúc và tranh chấp đất đai khi thừa kế từ Luật sư tư vấn dân sự.

Câu hỏi của khách hàng: Tôi tên Huỳnh Thanh B, ba mẹ tôi có 2 mảnh đất; ba mất sớm, lúc trước mẹ hứa sẽ chia đều cho 3 chị em. Nhưng khi mẹ mất có để lại tờ di chúc, trong đó ghi chỉ chia cho 2 chị; vợ chồng tôi không có phần. Vậy tôi có thể khởi kiện để được chia đất không?

1. Thừa kế theo di chúc là gì?

Theo Điều 659 Bộ luật Dân sự 2015 thì có thể hiểu thừa kế theo di chúc là việc chuyển giao quyền sở hữu tài sản của người đã chết cho người khác còn sống theo ý chí, nguyện vọng của người đó trước khi chết được thể hiện trong di chúc. Nội dung cơ bản của thừa kế theo di chúc là chỉ định người thừa kế (cá nhân, tổ chức) và phân định tài sản, quyền tài sản cho họ, giao cho họ nghĩa vụ tài sản…

Người được hưởng thừa kế theo di chúc là người được chỉ định, được hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản theo sự định đoạt của người chết được ghi lại trong di chúc. Người thừa kế theo di chúc có thể là người trong hàng thừa kế, ngoài hàng thừa kế hoặc cơ quan, tổ chức kể cả Nhà nước.

Người thừa kế phải còn sống tại thời điểm mở thừa kế hoặc được sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Nếu đối tượng được hưởng thừa kế là pháp nhân thì tại thời điểm mở thừa kế, pháp nhân đó phải còn tồn tại.

Để di chúc có hiệu lực pháp luật cần đáp ứng đủ các điều kiện sau:

- Người lập di chúc phải có năng lực chủ thể:

  + Từ đủ 18 tuổi và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự

  + Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể lập di chúc nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý. Trong trường hợp này, di chúc bắt buộc phải được lập thành văn bản.

- Di chúc được lập trên nguyên tắc tự nguyện, không bị lừa dối, đe dọa hay cưỡng ép;

- Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội;

- Hình thức di chúc không trái quy định của luật.

Xem thêm: Điều kiện có hiệu lực pháp luật của di chúc theo quy định của pháp luật

2. Người không có tên trong di chúc có được quyền hưởng thừa kế theo di chúc không?

Theo Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015, những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc gồm:

- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

- Con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động.

Những đối tượng nêu trên nếu không được hưởng hoặc được hưởng di sản thừa kế theo di chúc nhưng ít hơn 2/3 của một suất thừa kế thì họ sẽ đương nhiên được hưởng 2/3 của một suất thừa kế theo pháp luật nếu họ không thuộc trường hợp không được quyền hưởng di sản theo Điều 621 hoặc trường hợp từ chối nhận thừa kế được quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015.

Như vậy, anh B. không được hưởng phần đất thừa kế vì không được người lập di chúc chỉ định. Nếu anh có khả năng lao động bình thường thì không thuộc một trong các đối tượng được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc. Do đó, anh cũng không có quyền khởi kiện để đòi quyền được hưởng di sản thừa kế.

Xem thêm: Chia tài sản thừa kế có người không đồng ý theo pháp luật

3. Thủ tục giải quyết khi xảy ra tranh chấp đất đai trong thừa kế theo di chúc.

Theo khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP: “Đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,… thì thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án.”

Như vậy, khi xảy ra tranh chấp đất đai trong thừa kế theo di chúc, giữa các bên tranh chấp không nhất thiết phải tiến hành hòa giải tại UBND cấp xã trước khi khởi kiện ra Tòa án.

Hồ sơ khởi kiện tranh chấp đất đai trong thừa kế theo di chúc bao gồm:

- Đơn khởi kiện;

- Căn cước công dân, sổ hộ khẩu, giấy khai sinh/các loại giấy tờ khác có thể chứng minh quan hệ thừa kế;

- Sổ đỏ, sổ hồng, các loại giấy tờ có thể chứng minh sự tồn tại của mảnh đất đang tranh chấp;

- Di chúc.

Hồ sơ khởi kiện được nộp tại Tòa án nhân dân nơi có mảnh đất đang tranh chấp. Đối với trường hợp tranh chấp đất đai thừa kế theo di chúc không có yếu tố nước ngoài thì việc giải quyết tranh chấp thuộc thẩm quyền của TAND cấp huyện. Nếu có yếu tố nước ngoài thì sẽ do TAND cấp tỉnh thụ lý và giải quyết.

Xem thêm: Tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai thừa kế

Tóm lại, di chúc là hành vi pháp lý đơn phương của người lập di chúc, phải tuân thủ các điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự nói chung và điều kiện có hiệu lực của di chúc nói riêng. Di chúc được thể hiện bằng nguyện vọng của người để lại di sản; vì vậy, cần tôn trọng quyền tự định đoạt tài sản của họ, tránh xung đột, mâu thuẫn, tranh chấp. Đồng thời, một người muốn định đoạt tài sản của mình bằng di chúc cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật về thừa kế theo di chúc.

Trên đây là nội dung tư vấn về giải quyết tranh chấp đất đai thừa kế theo di chúc của Luật sư Dân sự. Nếu có bất cứ thắc mắc hoặc vấn đề tranh chấp nào khác, quý khách hàng có thể liên hệ đến chúng tôi theo cách thức sau:

Liên hệ qua Hotline:

093 559 6650 – Ls. Trần Trọng Hiếu là người trực tiếp tư vấn.

096 267 4244 – Ls. Trần Trọng Hiếu là người trực tiếp tư vấn.

Liên hệ trực tiếp tại địa chỉ:

Số 15 đường số 21, phường An Khánh, TP. Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh;

Số 60A đường 22, phường Phước Long B, TP. Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh;

Liên hệ qua Zalo - Facebook:

Zalo: 096 267 4244 - Facebook: Viva Law Firm;

Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý khách hàng!