Quy định về giải quyết tranh chấp đất đai có di chúc

Hiện nay, các tranh chấp liên quan đến vấn đề thừa kế đất đai đang ngày càng trở nên phổ biến. Đặc biệt, dù người chết đã để lại di chúc để thể hiện mong muốn của mình thì tranh chấp vẫn xảy ra. Vậy pháp luật có quy định gì về cách giải quyết tranh chấp đất đai có di chúc? Luật sư tư vấn đất đai của chúng tôi sẽ giải đáp thắc mắc cho bạn qua một số tình huống thường gặp dưới đây.

1. Quy định pháp luật về tranh chấp đất đai có di chúc

Căn cứ theo quy định tại Điều 624 và 625 Bộ luật dân sự 2015 thì di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển giao tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Người thành niên có đủ điều kiện theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 thì có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.

Tranh chấp đất đai có di chúc thường là những tranh chấp về tính hợp pháp của di chúc. Theo quy định khoản 1 Điều 630 Bộ luật dân sự 2015, một di chúc được xem là hợp pháp khi:

“a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.”

Ngoài ra, tranh chấp đất đai có di chúc cũng có thể là tranh chấp về quyền thừa kế, đặc biệt là quyền thừa kế của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc. Theo đó, tại khoản 1 Điều 644 Bộ luật dân sự 2015 thì “con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng hoặc con thành niên mà không có khả năng lao động sẽ được hưởng phần di sản bằng hai phần ba một suất thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật”.

Xem thêm: Tư vấn giải quyết tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất.

2. Một số tranh chấp đất đai có di chúc thường gặp

2.1. Giải quyết tranh chấp đất đai có di chúc trong trường hợp có con riêng

Tình huống: Tôi là con một trong một gia đình. Bố tôi vì thường xuyên đi làm ăn xa nên đã giấu gia đình có con riêng ở bên ngoài. Vừa qua, bố tôi vừa qua đời và có để lại một bản di chúc. Theo di chúc, bố tôi đã để lại một mảnh đất cho người con riêng. Vậy người con riêng này có được hưởng tài sản thừa kế?

Theo tình huống trên, người con riêng của bố bạn đã có tên trong di chúc để thừa hưởng di sản thừa kế. Do đó, theo quy định tại Điều 609 Bộ luật dân sự 2015 thì người con riêng sẽ được hưởng thừa kế mảnh đất trên nếu di chúc của bố bạn hợp pháp.

2.2. Tranh chấp đất đai có di chúc giữa anh em trong nhà

Tình huống: Gia đình tôi có 2 anh em trai. Tôi thì đi làm ăn xa còn mẹ tôi thì sống ở nhà chung với vợ chồng anh trai. Năm tháng trước, tôi hay tin mẹ tôi mất và có để lại di chúc giao cho tôi một mảnh đất và anh trai tôi một căn nhà. Thời gian sống chung mẹ tôi thường xuyên bị vợ chồng anh trai tôi hành hạ, đánh đập. Vậy, cho tôi hỏi với hành vi này của anh trai tôi thì có được quyền hưởng thừa kế không? Tôi có được khởi kiện yêu cầu anh trai tôi giao lại tài sản cho tôi không?

Căn cứ theo Điều 624 Bộ luật dân sự 2015 thì những người có tên trong di chúc có quyền thừa hưởng di sản thừa kế. Do đó, bạn sẽ được quyền hưởng mảnh đất mà mẹ bạn để lại.

Hơn nữa, theo Điều 621 Bộ luật dân sự 2015 có quy định người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản thì sẽ không được quyền hưởng di sản. Tuy nhiên, nếu người để lại di sản dù đã biết về hành vi của người đó nhưng vẫn cho họ hưởng theo di chúc thì họ vẫn được hưởng di sản.

Trong trường hợp tranh chấp đất đai có di chúc trên, anh trai bạn đã thường xuyên đánh đập và hành hạ mẹ bạn. Mẹ bạn dù ý thức được việc này nhưng vẫn để tên anh trai bạn trong danh sách nhận thừa kế theo di chúc. Do đó, anh trai bạn sẽ được thừa hưởng phần di sản là căn nhà mà mẹ bạn để lại.

2.3. Tranh chấp đất đai có di chúc nhưng di chúc bị vô hiệu một phần

Tình huống: Mấy năm nay, vì cuộc sống hôn nhân bất đồng quan điểm nên vợ chồng tôi đã ly thân. Tôi sống cùng với con trai 4 tuổi và chồng tôi đã dọn ra ngoài để chung sống với bà Q. Năm tháng trước, chồng tôi đã qua đời và có để lại di chúc giao một mảnh đất cho bà Q. Tuy nhiên, mảnh đất này cũng có quyền sở hữu của tôi vì bố mẹ chồng tôi đã tặng cho hai vợ chồng khi kết hôn. Vậy nay tôi phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của tôi và các con?

Có thể thấy, vì vợ chồng bạn chỉ mới ly thân nên vẫn được xem là vợ chồng hợp pháp. Thêm vào đó, căn cứ theo Điều 33 Luật hôn nhân và gia đình 2014 thì mảnh đất mà ông bà nội đã tặng cho vợ chồng bạn trong thời kỳ hôn nhân chính là tài sản chung. Do đó, chồng bạn chỉ có quyền định đoạt với ½ giá trị mảnh đất.

Căn cứ theo khoản 4 Điều 643 Bộ luật dân sự 2015 thì “Khi di chúc có phần không hợp pháp mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần còn lại thì chỉ phần đó không có hiệu lực”. Vì vậy, di chúc của anh B sẽ bị vô hiệu một phần.

Bạn sẽ có quyền sở hữu đối với ½ giá trị mảnh đất. Đối với ½ giá trị mảnh đất còn lại thì sẽ được chia thừa kế như sau:

+ Bạn và con trai bạn sẽ được hưởng 2/3 một suất thừa kế theo pháp luật vì là những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc theo Điều 644 Bộ luật dân sự 2015;

+ Bà Q được thừa kế theo di chúc tài sản bằng ½ giá trị mảnh đất trừ đi suất thừa kế của bạn và con trai.

Như vậy, bạn có thể khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết chia thừa kế trong tranh chấp đất đai có di chúc để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình và con trai.

Xem thêm: Giải quyết tranh chấp đất đai trong gia đình khi thỏa thuận miệng.

Trên đây là những quy định pháp luật và phân tích của Công ty Luật TNHH VIVA chúng tôi về giải quyết tranh chấp đất đai có di chúc. Để nhận được sự hỗ trợ KỊP THỜI – TẬN TÂM – TRÁCH NHIỆM từ Luật sư tư vấn đất đai và các chuyên gia pháp lý tại Công ty Luật TNHH VIVA của chúng tôi. Quý Khách hàng hãy liên hệ với chúng tôi qua các cách thức sau:

Liên hệ theo hotline:

096 267 4244 - Ls. Trần Trọng Hiếu là người trực tiếp tư vấn;

093 559 6650 - Ls. Trần Trọng Hiếu là người trực tiếp tư vấn;

Liên hệ trực tiếp tại địa chỉ: 

Số 15 đường 21, phường Bình An, Quận 2, Thành phố Hồ Chí Minh;

Số 60A đường 22, phường Phước Long B, Quận 9, Tp.Hồ Chí Minh;

Liên hệ qua Zalo hoặc Facebook: 

Zalo: 096 267 4244 - Facebook: Viva Law Firm;

Liên hệ qua Email:

Saigonlaw68@gmail.com;

Luatsutronghieu@gmail.com.

Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý khách hàng!