Tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc giải quyết như thế nào?

Di chúc là sự thể hiện ý chí, ý nguyện của cá nhân nhằm chuyển giao tài sản của mình cho người khác sau khi người đó chết. Trong thực tế, không phải bất cứ trường hợp nào người chết cũng đã kịp lập di chúc hay có những trường hợp di chúc được lập nhưng không hợp pháp, không có hiệu lực. Như vậy nếu có tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc, hoặc di chúc không hợp pháp, không có hiệu lực thì di sản sẽ được phân chia như thế nào? Hãy theo dõi bài viết sau đây của Luật sư tư vấn của Công ty Luật TNHH VIVA để được giải đáp thắc mắc.

Tình huống: Chào luật sư, gia đình nội em có 5 người con. Lúc còn sống, ông nội đã giao toàn bộ quyền sử dụng đất lại cho cô của em quản lý, sử dụng. Năm 2010, ông nội mất có để lại giấy rằng giao cho cô toàn bộ tài sản trên, không có công chứng. Trường hợp này ba em và các cô chú khác trong nhà có được yêu cầu chia tài sản trên không ạ? Mong được luật sư giải đáp, xin cảm ơn.

1. Quy định pháp luật về tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc

1.1 Quy định về thừa kế không có di chúc

Khi một cá nhân mất đi thì cũng là thời điểm mở thừa kế. Nếu cá nhân đó có để lại di chúc thì việc thừa kế được thực hiện theo như di chúc. Nhưng có những trường hợp hợp di chúc được lập nhưng không hợp pháp, không có hiệu lực theo quy định tại Chương XXII Bộ luật dân sự 2015.

Trường hợp không có di chúc hoặc di chúc không có hiệu lực thì sẽ áp dụng chia thừa kế theo pháp luật theo quy định tại khoản 1 Điều 650 Bộ luật dân sự 2015:

“1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;

b) Di chúc không hợp pháp;

c) Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;...”

1.2 Điều kiện nhận thừa kế không có di chúc

Để được hưởng thừa kế, người thừa kế không được thuộc các trường hợp không được quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 Bộ luật dân sự 2015:

- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

- Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

- Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc…

Xem thêm: Quyền thừa kế đất đai không có di chúc

2. Giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc

Theo như tình huống trên, ông nội có để lại di chúc giao cho cô bạn toàn bộ quyền sử dụng đất nhưng không tiến hành công chứng, chứng thực có thể thấy rằng đây là di chúc không hợp pháp. Tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc có di sản là đất đai theo quy định tại Khoản 3 Điều 167 Luật đất đai 2013:

“Việc công chứng, chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện các quyền của người sử dụng đất được thực hiện như sau:...

c) Văn bản về thừa kế quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật về dân sự;,...”

Vì vậy di sản mà ông bạn để lại sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Để xác định bạn có quyền thừa kế hay không, cần căn cứ vào hàng thừa kế.

Căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định về các hàng thừa kế, trong đó:

- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

- Di sản được chia đều cho những người cùng hàng thừa kế.

Ngoài ra, theo Điều 660 Bộ luật dân sự 2015 thì những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia.

Xem thêm: Tranh chấp đất khi phân chia di sản thừa kế theo pháp luật

3. Khởi kiện tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc tại Tòa án

Thời hiệu khởi kiện tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc theo quy định tại Điều 623 Bộ luật dân sự 2015 thì thời hiệu yêu cầu chia thừa kế là 30 năm đối với bất động sản và 10 năm đối với động sản. Do đó, nếu vẫn còn trong thời hạn này thì người có quyền vẫn được khởi kiện ra Tòa án yêu cầu giải quyết tranh chấp về thừa kế.

Căn cứ theo Bộ luật tố tụng dân sự 2015, Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc là Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú. Nếu tài sản tranh chấp là bất động sản thì cần nộp đơn tại Tòa án nơi có bất động sản để được thụ lý giải quyết.

Hồ sơ khởi kiện bao gồm:

- Đơn khởi kiện (theo mẫu);

- Bản sao giấy tờ tùy thân người khởi kiện;

- Bản sao giấy chứng tử của người để lại di sản;

- Bằng chứng chứng minh yêu cầu khởi kiện là có căn cứ như: sổ hộ khẩu, hồ sơ địa chính đối với tài sản thừa kế là đất đai…;

Trên đây là bài viết về Giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc. Nếu quý khách có bất kỳ thắc mắc nào cần được giải đáp, xin vui lòng liên hệ trực tiếp với Công ty Luật TNHH VIVA chúng tôi để được nhận sự hỗ trợ KỊP THỜI - TẬN TÂM - TRÁCH NHIỆM. Cách thức liên hệ:

Liên hệ qua Hotline:

093 559 6650 - Ls Trần Trọng Hiếu là người trực tiếp tư vấn;

096 267 4244 - Ls Trần Trọng Hiếu là người trực tiếp tư vấn.

Liên hệ trực tiếp tại địa chỉ:

Số 15 đường số 21, phường An Khánh, TP. Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh;

Số 60A đường 22, phường Phước Long B, TP. Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh;

Liên hệ qua Zalo - Facebook:

Zalo: 096 267 4244 - Facebook: Viva Law Firm;

Liên hệ qua Email:

Saigonlaw68@gmail.com

Luatsutronghieu@gmail.com

Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý Khách Hàng!